1. Thống nhất về quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng Khu KTQP; trong đó xác định phát triển KT - XH là cơ sở để củng cố QP, AN

 

Trên thực tế những năm qua, việc nhận thức và thực hiện vấn đề này còn nhiều bất cập, hạn chế không chỉ ở chính quyền, nhân dân địa phương mà ngay cả Đoàn KTQP. Nhiều Đoàn KTQP còn nặng về tổ chức sản xuất dịch vụ, chưa chú trọng đến xây dựng lực lượng bảo đảm cho sẵn sàng chiến đấu. Có thể thấy nếu xác định rõ mục tiêu, các quân khu, địa phương quan tâm, Đoàn KTQP tích cực thì kết quả rất tốt, như các Đoàn KTQP thuộc Quân khu 1, thực hiện rất hiệu quả việc xây dựng các cơ sở quân dân y kết hợp, nâng cao tiềm lực y tế địa phương. Hoặc như ở tỉnh Kiên Giang, ngay từ khi triển khai xây dựng Khu KTQP, lãnh đạo địa phương đã xác định 2 xã đảo thành chốt tiền tuyến và cơ sở trung chuyển hậu cần kỹ thuật phù hợp với đặc điểm địa bàn và phương án phòng thủ chung của tỉnh.

 

Như vậy để đạt được mục đích, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh quân khu, quân chủng, binh đoàn, chính quyền địa phương, đặc biệt là các Đoàn KTQP phải quán triệt tốt chủ trương, chính sách, quan điểm xây dựng Khu KTQP, trong đó nhấn mạnh “phát triển KT - XH là cơ sở để củng cố QP, AN”, cụ thể là xây dựng lực lượng, thế trận, tạo nguồn lực bảo đảm vững chắc. 

 

- Trong lập quy hoạch: Các quân khu tổ chức lập quy hoạch từng Khu KTQP, lấy ý kiến tham gia của các cấp, ngành, UBND địa phương có liên quan. Khi quy hoạch từng Khu KTQP, cần gắn kết với quy hoạch của địa phương, quy hoạch xây dựng thế trận trong KVPT tỉnh và phương án tác chiến phòng thủ chung. Nhằm mục đích định hướng ngay từ đầu khi triển khai xây dựng Khu KTQP để nâng cao tiềm lực, khả năng bảo đảm, đáp ứng và phù hợp với các nhiệm vụ QS, QP, góp phần tạo thế trận quốc phòng trong Khu KTQP.

 

- Trong bố trí dân cư: Bố trí ổn định dân cư là nhiệm vụ, mục tiêu hàng đầu trong triển khai xây dựng Khu KTQP. Đây cũng là nội dung cần quan tâm để đáp ứng nhu cầu xây dựng lực lượng tại chỗ trong các phân đội DQTV. Do vậy, quá trình tổ chức sắp xếp, ổn định các cụm, điểm dân cư mới hoặc ổn định các cụm dân cư đã có, cần phải gắn với mục tiêu, chỉ tiêu xây dựng lực lượng DQTV.

 

- Trong phát triển sản xuất và xây dựng cơ sở hạ tầng: Đây cũng là nội dung quan trọng để xây dựng Khu KTQP, được thực hiện ngay trong triển khai, đầu tư thực hiện các dự án. Quá trình lập, triển khai thực hiện, chú trọng ưu tiên các công trình, dự án cần thiết vừa phục vụ dân sinh, tạo động lực phát triển kinh tế, vừa chú ý đến mục tiêu tạo lập thế trận và xây dựng lực lượng, cơ sở vật chất, phương tiện, nhân lực tại chỗ. Trong điều kiện hiện nay, với đầu tư có hạn (thường không đủ theo kế hoạch tiến độ và chỉ tiêu đã được phân bổ) thì càng phải chú trọng nâng cao hiệu quả đầu tư. Việc phối hợp phải tạo được các cơ sở sản xuất dịch vụ tập trung gắn với các trọng điểm cần phòng thủ trên các hướng, khu vực trong Khu KTQP; tạo được cơ sở vật chất kỹ thuật, phương tiện, năng lực bảo đảm có đủ phục vụ nhân dân và tích lũy để có thể huy động.

 

- Trong xây dựng lực lượng của Đoàn KTQP: Đoàn KTQP là lực lượng nòng cốt xây dựng Khu KTQP; đồng thời là lực lượng sẵn sàng chiến đấu (theo các kế hoạch, phương án được quân khu, binh đoàn giao). Quá trình xây dựng Khu KTQP, Đoàn KTQP có thể là chủ đầu tư hoặc được tham gia quản lý dự án, trực tiếp thực hiện các dự án, hạng mục cơ sở hạ tầng, trực tiếp tổ chức sản xuất, làm dịch vụ (bằng các cơ sở dịch vụ) thúc đẩy phát triển KT - XH trong vùng dự án. Quá trình đó cũng là quá trình từng bước xây dựng lực lượng của Đoàn KTQP, được thể hiện qua kết quả thực hiện các dự án với “mục tiêu kép”: vừa phát triển KT - XH, vừa xây dựng lực lượng, củng cố QP, AN. Mặt khác, trong quá trình triển khai xây dựng Khu KTQP, các cấp, các ngành, các đơn vị liên quan phải được giao trách nhiệm rõ ràng theo chức năng, nhiệm vụ của mình, phát huy vai trò người đứng đầu chính quyền, chỉ huy, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị. Lãnh đạo, chỉ huy các cấp chỉ đạo tổ chức tuyên truyền nâng cao trách nhiệm cho nhân dân, cho cán bộ, chiến sỹ trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ được giao đến mọi người cùng thực hiện tốt mục tiêu kép. Trong đó chú trọng đến mục tiêu QP, AN nói chung, xây dựng lực lượng của Đoàn KTQP nói riêng.

 

- Trong xác định nội dung, mục tiêu xây dựng Khu KTQP: Đây là vấn đề rất quan trọng để gắn kết phát triển KT - XH với củng cố QP, AN. Việc cụ thể hóa bằng các nội dung, chỉ tiêu (định tính, định lượng) sẽ là cơ sở pháp lý để các cơ quan đơn vị tổ chức thực hiện; để cấp trên chỉ đạo, điều hành, kiểm tra, đôn đốc cấp dưới; để báo cáo, sơ kết, tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm được mạch lạc, khoa học, cụ thể, rõ ràng. Thực tế hiện nay, nhiều nội dung xây dựng Khu KTQP chưa được lượng hóa bằng các mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể; nên quá trình triển khai thực hiện cũng như trong báo cáo, sơ kết, tổng kết chưa thống nhất; không phản ảnh rõ nội dung, kết quả, hiệu quả hoạt động của Đoàn KTQP. 

 

Đoàn KTQP 379 - Quân khu 2 và các địa phương ký kết quy chế phối hợp.
 

Trong các dự án Đoàn KTQP làm chủ đầu tư, gắn quá trình xây dựng các công trình hạ tầng, tổ chức sản xuất, các cơ sở dịch vụ tập trung của các tổ, đội thuộc Đoàn với tạo nguồn lực vật chất, phương tiện; có phương án sẵn sàng chuyển sang phục vụ cho nhiệm vụ QS, QP. Như vậy, ngoài chỉ tiêu về số lượng, chất lượng, hiệu quả kinh tế, trong các dự án phải xác định chỉ tiêu về dự trữ vật chất, phương tiện, năng lực sản xuất có thể huy động chuyển sang phục vụ quốc phòng. Để xác định, cần vận dụng linh hoạt các chỉ tiêu trên cơ sở Pháp lệnh Động viên công nghiệp, Nghị định số 116/2006/NĐ-CP về Động viên quốc phòng và nhất là tình hình, năng lực thực tế của các cơ sở sản xuất, dịch vụ. Tích cực xây dựng lực lượng, thế trận của bản thân Đoàn KTQP, đáp ứng các nhiệm vụ QS, QP được giao. Ngoài ra, các Đoàn KTQP thuộc quân khu còn phải xác định chỉ tiêu trong nhiệm vụ xây dựng lực lượng, thế trận của các xã, bản trên địa bàn Khu KTQP. 

 

Trên cơ sở yêu cầu, nhiệm vụ QS, QP trên các hướng, khu vực (địa bàn có Khu KTQP); từ tình hình cụ thể của Khu KTQP (qua khảo sát, đánh giá khi xây dựng dự án kế hoạch, từ tình hình đầu tư...) để xác định các mục tiêu, chỉ tiêu theo các nội dung cho sát, có tính khả thi và hài hòa với mức độ phát triển KT - XH trong Khu KTQP. Hậu cần quân khu quy định thống nhất mẫu, nội dung báo cáo của Đoàn KTQP về các nội dung, mục tiêu, kết quả đạt được. Khi đánh giá về thực hiện mục tiêu QP, AN, cần đánh giá thêm về số lượng, chất lượng xây dựng lực lượng (DQTV, dự bị động viên, xây dựng hệ thống tổ chức, đội ngũ cán bộ quân sự địa phương, tạo nguồn vật chất, nhân lực, phương tiện hậu cần tại chỗ).

 

2. Từng bước tổ chức xây dựng lực lượng, dự trữ phương tiện, vật chất đi đôi với quá trình đầu tư xây dựng, phát triển KT - XH trong Khu KTQP; gắn xây dựng, phát triển Khu KTQP với chuỗi cung ứng sản xuất, kinh doanh, dịch vụ các địa phương trên địa bàn quân khu, quân chủng, binh đoàn

 

Song song với mục tiêu về xây dựng thế trận QPTD trên địa bàn biên giới vững mạnh; xây dựng Khu KTQP phải chú trọng, tập trung cho mục tiêu phát triển KT - XH, thể hiện qua nhiệm vụ “phát triển sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm hàng hóa tại những khu vực sản xuất tập trung”. Cùng với Bộ Quốc phòng, quân khu, binh đoàn, Đoàn KTQP, các bộ, ngành, địa phương có trách nhiệm trong thực hiện mục tiêu đó. Mặt khác, quy hoạch và xây dựng Khu KTQP đặt trong tổng thể chiến lược, quy hoạch phát triển KT - XH và định hướng phát triển của từng địa phương. Để thực hiện mục tiêu phát triển KT - XH, các hoạt động đầu tư, xây dựng, sản xuất dịch vụ trong Khu KTQP phải tạo động lực, sức lan tỏa phát triển vùng và kết nối với nhu cầu, thị trường, với chuỗi cung ứng sản xuất kinh doanh dịch vụ tại các địa phương. 

 

Khi quy hoạch và bố trí các điểm, cụm dân cư cũng từng bước thực hiện Pháp lệnh Dân quân tự vệ, các chỉ tiêu về động viên quốc phòng (theo Nghị định số 116/2006/NĐ-CP và Pháp lệnh Động viên công nghiệp). Để thực hiện tốt, Đoàn KTQP phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương nắm chắc tình hình tổ chức biên chế lực lượng, yêu cầu, nội dung huấn luyện. Trong đó, chú ý các phân đội DQTV, lực lượng DBĐV. Đây là việc rất khó vì hiện nay việc ổn định dân cư, xây dựng hệ thống chính quyền xã vững mạnh tại các Khu KTQP cũng đang rất khó khăn. Vì vậy, phải có sự tích cực, quyết tâm của các lực lượng, cơ quan, ban, ngành liên quan từ quân khu đến tỉnh, huyện (theo cơ chế được quy định trong Nghị định số 119/2004/NĐ-CP).

 

Cán bộ, chiến sĩ Đoàn KTQP 5 - Quân khu 4 hỗ trợ các xã vùng dự án làm đường giao thông nông thôn.
 

Trong đầu tư xây dựng các cơ sở sản xuất dịch vụ, các dự án trồng rừng, xây dựng cơ sở hạ tầng, phải ưu tiên các dự án, công trình thiết thực, lưỡng dụng, vừa có khả năng phát triển, mở rộng năng lực phục vụ dân sinh, vừa phục vụ nhiệm vụ QS, QP khi có tình huống xảy ra. Bằng các giải pháp, biện pháp hành chính, kinh tế, kỹ thuật, tài chính, nâng cao hiệu quả đầu tư để nâng cao năng lực, tiềm lực sản xuất kinh doanh dịch vụ. Thời gian đầu, khi mới ổn định dân cư, đời sống, kinh tế chưa phát triển, chủ yếu tập trung cho đầu tư nâng cao hiệu quả, mở rộng sản xuất để có tích lũy trong dân. Khi kinh tế trong dân được nâng lên, phát triển thành sản xuất hàng hóa, cần xây dựng phương án dự trữ, huy động tiềm lực vật chất, phương tiện theo nhịp độ phát triển kinh tế (năng suất, tốc độ, sản lượng, chất lượng, cơ cấu kinh tế...).

 

Gắn và phối hợp với các quy hoạch, kế hoạch phát triển KT - XH, quy hoạch vùng và quy hoạch ngành thương mại, du lịch (hệ thống các chợ, hệ thống cung ứng vật tư, phân phối, tiêu thụ sản phẩm) của địa phương trong vùng dự án và các địa phương lân cận với các dự án phát triển sản xuất, dịch vụ tập trung của Khu KTQP, các điểm dịch vụ 2 đầu của Đoàn KTQP. Vận dụng các hình thức hợp tác và liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị phù hợp với điều kiện sản xuất trong vùng dự án và địa phương lân cận (theo định hướng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn); lồng ghép các dự án thuộc các Chương trình mục tiêu quốc gia thực hiện trên địa bàn địa phương (chương trình trồng rừng, chương trình xóa đói giảm nghèo, chương trình quân - dân y kết hợp…) với các dự án trong Khu KTQP, tạo sự kết nối đồng bộ cùng thúc đẩy nhau phát triển.  

 

Quân khu, quân chủng, binh đoàn (trực tiếp là Cục Hậu cần, Phòng Kinh tế/Quân chủng Hải quân) chỉ huy, chỉ đạo trực tiếp xây dựng Khu KTQP; nắm chắc chủ trương, chính sách, chế độ, phương hướng tình hình, kết quả xây dựng Khu KTQP để chỉ đạo định hướng ngay từ đầu thực hiện dự án hướng theo các nội dung yêu cầu liên kết vùng. Phối hợp với địa phương trong thực hiện dự án; trong lồng ghép, kết hợp khi triển khai các chương trình, dự án.  

 

Đoàn KTQP khảo sát nắm chắc tình hình, kết quả sản xuất của Khu KTQP và nhu cầu thị trường cung ứng, tiêu thụ sản xuất hàng hóa, dịch vụ trong địa bàn; trực tiếp xây dựng phương án, kế hoạch thực hiện các dự án mô hình sản xuất, tổ chức hoạt động các điểm dịch vụ 2 đầu… có hiệu quả; liên kết chặt chẽ với thị trường tại địa phương, gắn với các khu kinh tế cửa khẩu cũng như các địa phương trong nội địa. Phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương (xã, huyện) trong định hướng, hỗ trợ nhân dân sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.

 

Cấp ủy, chính quyền địa phương là nơi trực tiếp chỉ đạo, quản lý mọi hoạt động phát triển KT - XH trên địa bàn toàn tỉnh, huyện, xã có các Khu KTQP; cũng là nơi hưởng thụ các kết quả xây dựng trong Khu KTQP. Vì vậy, địa phương trước hết cần quan tâm, tập trung chỉ đạo, quản lý, hỗ trợ, tạo cơ chế, chính sách, điều kiện cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn kết nối với hoạt động xây dựng, sản xuất, dịch vụ của Đoàn KTQP và nhân dân trong Khu KTQP. Cơ quan quân sự địa phương tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương định hướng các hoạt động sản xuất kinh doanh theo chuỗi giá trị, kết nối các cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ; vừa đáp ứng cho phát triển KT - XH vừa tạo tiềm lực, sẵn sàng huy động, khai thác cho nhiệm vụ QS, QP.

 

⃰      ⃰

⃰

 

Phối hợp chặt chẽ giữa Đoàn KTQP với các đơn vị quân đội và cấp ủy, chính quyền địa phương trên địa bàn là giải pháp quan trọng để xây dựng Khu KTQP; là quán triệt quan điểm, chủ trương, nguyên tắc kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế với xây dựng lực lượng, thế trận trên QP, AN từng vùng lãnh thổ và giữa các vùng với nhau trong thế trận phòng thủ chung của cả nước. Với chức năng, nhiệm vụ của mình, từng Đoàn KTQP cần chủ động, linh hoạt, có biện pháp khoa học, hợp lý để thực hiện sự phối kết hợp với đơn vị quân đội, cấp ủy chính quyền địa phương trên địa bàn trong thực hiện dự án xây dựng Khu KTQP.